Jarenlange experimenten met het stimuleren van natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups in de gemeente Westerveld hebben veel nieuwe inzichten opgeleverd. Werken met natuurlijke bestrijding vergt tijd en geduld. Uiteindelijk neemt het aantal rupsen af en daarmee zijn de kosten van bestrijding op termijn ook aanzienlijk minder.

Sinds 2009 zijn diverse experimenten ten behoeve van de beheersing van de eikenprocessierupsen in de gemeente Westerveld uitgevoerd. Het doel was om te beoordelen wat de bijdrage is van parasieten (sluipwespen en sluipvliegen) en predatoren van de eikenprocessierupsen, zoals rupsenaaskever, poppenrovers, roofwantsen, etc. Daarnaast is de rol van vogels en vleermuizen meegenomen in de experimenten. Zo worden op enkele plaatsen al sinds 2009 geparasiteerde nesten in kasten geplaatst met het doel om de populatie aan sluipvliegen en sluipwespen te behouden en laten groeien.

In 2016 is een project ‘Natuurlijke bestrijding eikenprocessierups’ van start gegaan in Westerveld. De Stichting Boermarke Wapserveen was opdrachtgever van het project. De gemeente Westerveld, provincie Drenthe, LTO Noord, Vermilion, en Agrarische natuur Drenthe hebben het project mede mogelijk gemaakt. Op de proeflocatie aan het Westeinde in Wapserveen werden vanaf 2018 natuurlijke vijanden actief gestimuleerd terwijl er op de Van Helomaweg, de controlelocatie, geen extra maatregelen genomen worden. In 2019 is er een tweede controlelocatie op de Van Helomaweg aan toegevoegd en een extra controlelocatie aan het Westeinde. De bomen zijn voor een groot deel halfwas bomen en verkeren allemaal in dezelfde conditie.

In het project Boermarke zijn op de proeflocatie de volgende maatregelen gecombineerd om de hoeveelheid natuurlijke vijanden te vergroten:

• Bermen inzaaien met een speciaal mengsel;
• Plaatsen van nestkasten en vleermuiskasten;
• Uitzetten van gaasvlieglarven om een populatie op te starten;
• Uitzetten van kleine poppenrovers (Calosoma inquisitor) afkomstig uit een bosrijk gebied (2018);
• Plaatsen van kasten met geparasiteerde eikenprocesssierupsnesten (najaar 2018). Via de gaten in de kasten kunnen parasieten zoals sluipvliegen en sluipwespen in het voorjaar uitvliegen.

Conclusies na jarenlang onderzoek:

• Het bevorderen van biodiversiteit in de natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierupsen draagt op termijn bij aan de beheersing van de eikenprocessierups. Op de proeflocaties was het aantal eikenprocessierupsen beduidend lager dan op de locaties waar natuurlijke vijanden niet gestimuleerd werden.
• Niet alle locaties zijn geschikt om natuurlijke bestrijding toe te passen. In bepaalde risicolocaties zal de gemeente de eikenprocessierupsen moeten blijven bestrijden op plekken waar risico’s op letsel ten gevolge van contact met brandharen voor mens en dier aan de orde zijn.
• Het is aangetoond dat vogels, indien de locatie geschikt is, een substantiële bijdrage leveren aan de beheersing van de eikenprocessierupsen. Dat is te zien aan het aantal leeg gevreten nesten. Alleen op vogels vertrouwen voor de bestrijding van eikenprocessierupsen is niet aan te raden. Daarvoor zijn er te veel eikenprocessierupsen en eikenprocessierupsen behoren niet tot hun hoofdvoedsel.
• Niet alle plekken zijn geschikt voor de bevordering van natuurlijke vijanden, zoals sluipwespen, sluipvliegen, roofkevers, roofwantsen. Vooral plekken die geen natuurlijke bermen/singels/vegetaties kennen zijn niet geschikt, omdat de parasieten/natuurlijke vijanden zich daar niet kunnen vestigen.
• Het aandeel van vleermuizen in de beheersing van de eikenprocessierupsen is niet aantoonbaar en niet meetbaar.
• Het inzetten van kastjes en/of kisten met geparasiteerde nesten van de eikenprocessierupsen lijkt effectief te zijn, maar niet in die mate dat de eikenprocessierupsen uitgeroeid worden.
  Sluipvliegen en sluipwespen worden ook gepakt door vogels, spinnen, roofvliegen. Slechts een deel van de parasieten zal zich voortplanten.